Foto #080

Onlangs las ik De oude actrice en ik van Brigit Kooijman. De oude actrice is Elisabeth Andersen - echte naam Annie de Bruijn (what's in a name?) - die leefde van 1920 tot 2018. Na de Tweede Wereldoorlog verwierf zij grote faam in het theater. Zo won zij als enige Nederlandse actrice driemaal de hoogste toneelprijs, de Theo d'Or.

In het boek vertelt Elisabeth Andersen over haar fascinerende carrière in de theaterwereld en haar dramatische en bijzondere relatie met Werner Muensterberger, een uit nazi-Duitsland gevluchte Joodse wetenschapper. Ze ontmoeten elkaar in mei 1942. Als het voor Joden te gevaarlijk wordt in Amsterdam, duikt hij bij haar onder. Zij gaat, onder Kulturkammer-bewind, aan de slag als beroepsactrice om hem te kunnen beschermen. Jaren van angst en vernedering volgen. Na de Bevrijding kunnen de geliefden eindelijk met hun leven beginnen, maar dat loopt anders dan ze voor ogen hadden.

De hoofdstukken van het boek waarin de naoorlogse jaren aan bod komen, troffen mij omdat zij een voor mij onverwacht beeld van Amsterdam schetsen. Je zou uitbundige vreugde verwachten, maar dat is niet het geval. Het leven verbeterde slechts langzaam: de stad lag in puin, de grauwsluiter hing nog over alles, voedsel was nog op de bon.

Ma (1922-2014) leefde vrijwel parallel aan Elisabeth Andersen. Hun verhalen over de oorlogsjaren - de razzia's, de Jodentransporten, de honger, het verliefd zijn op een onderduiker - zullen niet heel verschillend zijn geweest. Ook Ma zal haar problemen gehad hebben met het leven na de Bevrijding. Is zij daarom pas in 1950 met haar Theo getrouwd?

Onderstaande foto is genomen in 1949, toen het ergste voorbij was en men kon gaan denken aan de toekomst, aan trouwen, aan kinderen krijgen. Wij zien Ma, Gien en haar zonen Piet en Wim, en Annie spelen op het strand van Bakkum. Dit is een bijzondere foto voor mij, want niet alleen werd ik geboren in 1949, maar in mijn kinderjaren heb ik ook veel prachtige vakantiedagen doorgebracht op dit strand en op het nabijgelegen Kamp Bakkum.

In 2008 brachten Marga en ik de meivakantie door op het Italiaanse eiland Sicilië. Wij bekeken daar o.a. de Villa Romana del Casale, een Romeinse villa uit circa 300 na Chr. Ze is vooral bekend vanwege de vele, zeer goed bewaard gebleven vloermozaïeken met jachttaferelen, goden- en heldensagen en de zogenaamde bikinimeisjes. Natuurlijk moest ik een foto maken van het mozaïek met de meisjes!

Er is niet veel veranderd in 1650 jaar!

Arno