Foto #117

Morgen is het de naamdag van Nicolaas van Myra, een Griekse heilige die in de derde eeuw na Christus in Lycië in Klein-Azië leefde. Wij kennen hem als Sint Nicolaas, een man in een jurk en met een lange witte baard die ons met geschenken overlaadt als wij braaf zijn geweest.

Ik heb jullie alles over hem en de Sinterklaas-traditie verteld in Staaffoto #081. Ook verwees ik jullie toen naar twee grappige sketches van de komieken Toon Hermans en David Sedaris, die het bekijken of beluisteren waard zijn, ook in tweede of zelfs derde instantie.

De foto die die aflevering van Staaffoto vergezelde werd genomen op 5 december 1967. Die van vandaag is twee jaar eerder genomen, maar toont hetzelfde: Pa en Ma en hun vier dochters rond de tafel in het smalle deel van de huiskamer in hun woning aan de Hoofdweg. Dik heeft vrijwel zeker ook deze foto genomen.

Iedereen lijkt blij met de cadeaus: Monique met haar speelgoedkeuken, Petra met haar boek, Marga met haar bus haarspray. Wat Annemieke vasthoudt is niet goed te zien. Kijk eens naar die grote stapel chocoladeletters bij Monique! De Stavenuiters werden verwend!

Ik wens al degenen die nog in de heilige Sint Nicolaas geloven (en ook de heidenen die dat niet meer doen) veel plezier met het vieren van zijn naamdag. Ik hoop dat jullie net zo verwend zullen worden als de Stavenuiters in 1965.

Arno

Foto #116

In de vorige aflevering van Staaffoto zagen wij Pa in 1943 in een met mist bedekte Noord-Hollandse polder lopend op weg naar zijn onderduikadres om te ontkomen aan de Arbeitseinsatz. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden jonge mannen uit door Duitsland bezette gebieden gedwongen om in de nazi-Duitse oorlogseconomie Duitse mannen te vervangen die als soldaten dienden. Weigering om gehoor te geven aan deze oproep resulteerde in straffen of represaillemaatregelen. Veel mannen die hieraan geen gehoor wilden geven, waren gedwongen het land te ontvluchten of onder te duiken.

Hoe ging het verder met Pa? Wij weten dat Ma op een van haar zoektochten naar eten tijdens de laatste jaren van de oorlog haar toekomstige echtgenoot ontmoette op de boerderij waar hij zat ondergedoken. Het verhaal gaat dat zij elkaar zagen bij het eten van kruisbessen langs de kant van de weg. Hoe romantisch kan het zijn?

  

Pa en Ma hebben altijd contact gehouden met de families die Pa tijdens de oorlog een schuilplaats boden. Zij kwamen er regelmatig op bezoek. Zo ook in 1953 toen zij samen met Pa's broer Jan en zijn vrouw Gerrie boer Stoop en zijn gezin in Schoorl bezochten. Op het erf van de boerderij werd deze foto genomen. We zien Pa en Ma, Marga (2 jaar), Dik (1/2 jaar), Tante Gerrie en haar kinderen Henny en Betty. Oom Jan heeft waarschijnlijk de foto genomen.

Wat een verschil met 10 jaar eerder! In 1943 de 17-jarige die gedwongen zijn heil zoekt bij vreemde mensen, in 1953 de 27-jarige getrouwde man met twee kinderen. In de woorden van Frank Sinatra: That's life ...

Arno

Foto #115

Deze keer opnieuw een foto die veel vragen oproept. Het onderschrift luidt "30 oktober 1943"; dat is vandaag exact 80 jaar geleden.

1943, dat betekent oorlogstijd. Wat weten wij van het oorlogsverleden van Pa, die wij hier als 17-jarige met een koffer in de hand achteraan zien lopen? Zijn oudere broer Jan werd gedwongen naar Duitsland te gaan om in het kader van de Arbeitseinsatz ten behoeve van de oorlogsindustrie in een fabriek te werken. Op 18 januari 1944 zou Pa hetzelfde lot moeten ondergaan omdat hij op die dag 18 jaar zou worden. Wellicht had hij de oproep daartoe ten tijde van de foto al gekregen. Hij besloot onder te duiken, eerst bij "boer Stoop" in Schoorl en toen dat te gevaarlijk werd op een boerderij in het West-Friese plaatsje Hem, waar hij tot het einde van de oorlog zou blijven.

Het is een mysterieuze en sfeervolle foto: de tractor in de mist op de achtergrond, waar verder niets te zien is, de naar de horizon lopende modderweg die de nette schoenen van het gezelschap geen goed gedaan zal hebben. Wij zien Pa lopen samen met vijf jonge vrouwen en een belangrijk uitziende man. Allen dragen koffers behalve de man. Zijn zij op weg naar hun onderduikadres? Zo ja, waarom moeten zij onderduiken? Van Pa weten wij het, maar waarom lopen die jonge vrouwen daar? Zijn ze soms Joods? De vrouw achter de man lijkt een Jodenster te dragen, maar de anderen niet. Ze zien er niet bang of verdrietig uit, hun naar de camera gerichte gezichten tonen geen angst of verdriet, integendeel, ze lachen, wellicht van blijdschap omdat ze weten weldra veilig te zijn. Wie neemt de foto? En wie is de man vooraan? Is hij een lid van het verzet die de groep naar hun onderduikadressen moet brengen?

Jammer dat we de antwoorden op al deze vragen nooit meer zullen krijgen.

Arno

Foto #114

Stugge Zeeuwse koppen. Ik heb ze al eerder laten zien in Staaffoto #091. De mensen op die foto waren onbekenden voor ons. Kennen wij de personen op deze foto wel?

Natuurlijk zien wij Ma rechts op de foto, dus het lijkt mij dat ze op bezoek is bij haar familie in Zeeland. Volgens het onderschrift is de foto genomen in Stoppeldijk in het oorlogsjaar 1941. Dat betekent dat de grootouders van Ma aan vaderskant - Alphonsus de Maat (1864-1935) en Prudentia Strobbe (1855-1942) - niet op de foto kunnen staan. Grootvader is al overleden en grootmoeder is een oud besje. Ook Ma's grootouders aan moederskant - Johannes Francies van den Bosch (1836-1908) en Regina Klaassen (1842-1923) - zijn al lang voor 1941 door Petrus aan de hemelpoort ontvangen.

Kijk eens naar de strakke gezichten van de Zeeuwen op de foto. Ook de hond op de tafel lijkt geen zin te hebben gefotografeerd te worden. Ma heeft daarentegen een glimlach op haar gezicht. De jonge vrouw links lacht ook. Wie is zij? Is zij met Ma meegekomen? Zien wij verder ooms, tantes, neven, nichten, buren, bekenden? Wie het weet mag het zeggen!

Arno

Foto #113

Deze maand een andere Staaffoto dan gebruikelijk. We gaan wat minder ver terug in de tijd. We gaan 'slechts' tien jaar terug naar 2013 toen Annemieke en Cor, Marga en ik 'de oude Nel' meenamen voor een paar dagen vertier in Zuid-Limburg. We verbleven in een huisje op het Landal Kasteeldomein De Cauberg dat op slechts enkele minuten van Valkenburg ligt.

Met Ma in haar rolstoel wandelden wij door het centrum van Valkenburg, waar wij ook een rondritje maakten door de Gemeentegrot, de oudste mergelgroeve van Nederland. We bezochten het Kasteel van Lonzen, het dorpje Epen, en twee indrukwekkende begraafplaatsen van Amerikaanse soldaten die hier in de Tweede Wereldoorlog het leven lieten. Op de American Cemetery in het Belgische Henri Chapelle maakte ik deze foto's.

In Teuven, ook in België, stopten wij 's middags om een pittig Belgisch biertje te drinken in Café Modern. Ma was verstandig en hield het bij thee.

Tegenover dit café aan het pittoreske dorpspleintje van Teuven ligt Restaurant Moeder de Gans, waar wij een prima maaltijd kregen voorgezet, die werd afgesloten met opnieuw een alcoholische versnapering. Ditmaal deed Ma ook mee.

Natuurlijk moesten wij even 'uitbuiken' en dat deden wij in de tuin van het restaurant, waar Nel en haar oudste dochter van het fraaie uitzicht over de Voerstreek konden genieten.

Enkele weken geleden, de laatste week van juli, waren Annemieke en Cor, Marga en ik opnieuw in Zuid-Limburg. Deze keer verbleven wij in Resort Mooi Bemelen in Bemelen, dat op slechts enkele kilometers van Maastricht ligt.

Natuurlijk moest Restaurant Moeder de Gans bezocht worden en ook moest er 'uitgebuikt' worden op het inmiddels vernieuwde bankje waar tien jaar eerder Ma en Marga zaten.

In 2011 waren wij samen met Ma op Vlieland, in 2012 in Zeeland, in 2013 in Zuid-Limburg, en in de zomer van 2014 namen wij Ma mee naar Hooghalen in Drenthe. Maar toen was de koek op. Op 10 december van dat jaar overleed Ma.

Het is een goed gevoel dat wij gedurende enkele jaren met haar een paar fijne dagen ergens in Nederland hebben kunnen doorbrengen.

 

Arno

Foto #112

Het is de maand juli, vakantiemaand. IJs, weder, en gezondheid (!) dienende zullen de Stavenuiters en aanhang ongetwijfeld ook weer hun vleugels uitslaan om naar verre en minder verre oorden te reizen.

De personen op de Staaffoto van vandaag zijn ook op stap. Het is 1936 en de De Maaten maken een tochtje naar IJmuiden, waar in de duinen deze foto wordt gemaakt.

Wie herkennen we op de foto? Linksboven zien wij moeder De Maat in haar onafscheidelijke, ongetwijfeld bruine, bloemetjesjurk. In het midden poseren Nellie en haar zusje Annie in leuke matrozenpakjes. En is dat grote broer Jan rechtsboven? Als de foto in de maand juli is genomen zijn ze respectievelijk 56, 14, 10, en 20 jaar oud.

Vader De Maat heeft ongetwijfeld aan de andere kant van de camera gestaan. Maar wie zijn de anderen? Vrienden, buren, willekeurige mensen die ook een mooie dag in de duinen doorbrengen? Wie het weet mag het zeggen.

Arno

Foto #111

 

Het motorpassagiersschip KAAG werd gebouwd in 1947 in Dodewaard op de werf Hendriks in opdracht van de rederij Zwaag uit Amsterdam. De nieuwe aanwinst werd ingezet voor de Vier-Merentocht, een destijds beroemde, uitgebreide rondvaart door de mooiste gedeelten van Holland, van Amsterdam, over de Nieuwe Meer, langs Schiphol en het bloemrijke Aalsmeer, over het Braassemermeer en de Oude Rijn naar Leiden en weer terug over de Kaager- en Westeinderplassen. Een dagretour kostte Fl 1,50 en een enkele reis Fl 1,-. Kinderen konden mee voor half geld. Er was een prima restaurant aan boord.

Vanaf 1955 verzorgde rederij Steinmann met het passagiersschip veel rondvaarten in Rotterdam en daarbuiten, dagreizen, bedevaartreizen, feesten en partijen. Tussendoor werd personenvervoer verzorgd tussen de Heijplaat, Rotterdam, Schiedam en Pernis.

Vanaf 1982 werd het schip exclusief gebruikt als veerboot voor fietsers en voetgangers tussen Vlaardingen en Pernis. Dit duurde tot 1992 toen KAAG wegens een gebroken schroefas uit de vaart werd genomen.

KAAG is nog steeds in gebruik als niet meer varend clubschip van de watersportvereniging Hoogeerd dat het in 1996 kocht. Het ligt nu in de haven van Niftrik.

+++

Beste Secretaris van Watersportvereniging Hoogeerd,

In de nalatenschap van mijn schoonouders - Theo en Nellie Stavenuiter - vond ik de twee foto's die ik met dit bericht meestuur.

Nieuwsgierig geworden naar het schip KAAG op de achtergrond van de foto's kwam ik op de website van uw vereniging terecht, waar ik de pagina vond waarop de heer Wim Eijsvoogel verslag doet van zijn onderzoek naar de historie van uw 'clubschip'. Ik heb zijn artikel met belangstelling gelezen.

De foto's zijn genomen in Leiden in 1947, het jaar waarin het schip werd gebouwd. Aangezien mijn schoonouders hun leven lang in Amsterdam hebben gewoond, lijkt het mij aannemelijk dat zij als een van de eersten met de KAAG de Vier-Merentocht hebben gedaan.

De foto's waren helaas vrij vuil en beschadigd. Ik heb geprobeerd ze toonbaar te maken. Ik hoop desondanks dat u het leuk vindt de foto's te zien.

Met vriendelijke groet,

Arno de Bruijn

+++

Dag Arno,

Wat leuk dat je die foto’s heb gestuurd, dank daarvoor.

Ik zal onze webmaster vragen ze te plaatsen / er een berichtje van te maken.

Helaas is Dame Kaag op het einde van haar latijn. Stukken onderwaterschip zijn al gedubbeld maar er zijn steeds weer plekjes waar water binnenkomt. We willen eigenlijk geen afscheid nemen maar het moet.

We zijn bezig met de vergunningen voor een nieuwe (veel minder mooie) clubschuit.

Met vriendelijke groet,

Henk van Tilburg

Secretaris WSV Hoogeerd

+++

En zo kwamen Pa en Ma terecht op de website van de watersportvereniging Hoogeerd. Klik of tik HIER om de webpagina met hun foto's te bekijken.

Arno

Foto #110

Dat Pa en Ma graag in het Amsterdamse Bos kwamen is duidelijk als je kijkt naar het grote aantal foto's in mijn verzameling genomen in het 'Bosplan'. Toen ze verliefd waren, verloofd waren, getrouwd waren, zonder kinderen, met kinderen, liggend, lopend, staand, maar vooral fietsend. Dit is er een van:

Deze foto is genomen in 1956. Had Marga toen al een eigen fietsje, of zat ze bij Ma achterop?

De urnen met de as van Pa en Ma zijn uitgestrooid in de bosrand langs de Duizendmeterweg in het Amsterdamse Bos, een plek waar zij graag kwamen. Ik vind dat wel passend. Ik kom vaak langs die plek, want het Amsterdamse Bos is regelmatig doel van mijn fietstochten. Ik zeg ze dan altijd even 'gedag': "Zo, liggen jullie er nog?"

Ik ben niet de enige van de familie die het Bos opzoekt om er te fietsen of te wandelen. Kijk maar naar deze combinatiefoto:

Arno

Foto #109

Sinds 8 september 2020 zet Museum Het Schip aan de Oostzaanstraat in Amsterdam het pronkstuk uit zijn collectie, het postkantoor van Michel de Klerk, in de schijnwerpers.

Het postkantoor is een belangrijk historisch monument. Het is het enige postkantoor uit de jaren '20 in Nederland dat nog in originele staat te bekijken is, en laat zien hoeveel aandacht de Nederlandse PTT en Rijks Post Spaarbank hadden voor vernieuwende vormgeving. In 1999 vertrokken de posterijen definitief, en werd het postkantoor onderdeel van Museum Het Schip. De PTT-groene kleur van het interieur werd na grondig kleuronderzoek teruggebracht naar het oorspronkelijke grijsblauw. De afgelopen jaren volgde een grootschalige renovatie, waarbij het postkantoor gesloten was voor publiek.

Om de heropening te vieren is een tentoonstelling samengesteld over de boeiende geschiedenis van het postkantoor, met onder andere tekeningen van Michel de Klerk. Het prachtige Amsterdamse School-interieur en de tentoonstelling over de geschiedenis van dit mooie gebouw is te bezoeken als onderdeel van rondleidingen die Museum Het Schip dagelijks elk uur organiseert.

Op 21 oktober 2022 deden Annemieke en Marga mee aan zo'n rondleiding. In het gerenoveerde postkantoor maakten zij o.a. deze foto's:

Buiten maakte Marga deze foto van Annemieke:

Deze werd bewust daar genomen, want Annemieke wilde in de voetstappen staan van Ma en haar zus Annie, die in 1948 vrijwel op dezelfde plaats voor het gebouw stonden dat toen nog 'gewoon' een postkantoor was. De vrouw in het midden is Irma, een vriendin van Annie.

Ik noemde het postkantoor / Museum Het Schip eerder in Staaffoto #046.

Arno

Foto #108

Met inmiddels meer dan 100 Staaffoto's is het niet verwonderlijk dat historische gebeurtenissen voor een tweede keer onder de aandacht worden gebracht en dat een foto wordt getoond uit een serie die al eerder aan bod is geweest. Vandaag combineren we een van die gebeurtenissen met een van die foto's.

In Staaffoto #084 (11 maart 2021) schreef ik: "Op 11 maart 1993, vandaag 28 jaar geleden, overleed Regina Mathilda (Gien), de oudere zus van Ma. Zij werd 80 jaar oud. Op 11 maart 2001, vandaag 20 jaar geleden, overleed Anna Catharina (Annie), de jongere zus van Ma. Zij werd 75 jaar oud."

In Staaffoto #043 (14 oktober 2017) schreef ik: "Op een mooie dag tijdens de zomer van 1938 maakten Pa en Ma de Maat en hun kinderen Gien, Jan, Nellie en Annie een uitstapje naar het Groenendaalsche Bos, een prachtig wandelbos gelegen rond het Landgoed Groenendaal in Heemstede. Natuurlijk moest er geposeerd worden voor een foto. Daarvoor heb je immers je camera meegenomen!" De foto van vandaag is uit de serie van drie foto's die van deze dag in mijn bezit is.

Natuurlijk heb ik de foto van 'de vier De Maat vrouwen' gekozen omdat vandaag de sterfdag is van Ma's twee zussen. Als de foto inderdaad in 1938 is genomen zoals het onderschrift vermeldt dan is Oma De Maat hier 58 jaar oud, Gien is 24, Ma is 16, en Annie is 12.

Arno

Foto #107

Vandaag 56 jaar geleden, 22 februari 1967, overleed jullie (over)grootvader aan vaderskant Hendrikus Johannes Stavenuiter, Opa Henk, in de leeftijd van 77 jaar. Vijf jaar geleden, op 22 februari 2018, besteedde ik ook aandacht aan deze gebeurtenis in Staaffoto #47.

Voor deze aflevering van Staaffoto heb ik een leuke foto van hem gevonden uit 1959 waarop hij poseert met al zijn toenmalige kleinkinderen op één na.

Hij staat vóór zijn woning op de Kostverlorenkade in Amsterdam. De twee meisjes bij Marga zijn Betty en Elsje, de twee dochters van Oom Jan en Tante Gerrie. Hun zoon Henny ontbreekt op de foto.

De kinderen zien er feestelijk uit met die jasjes en petticoatjurkjes. Waarom ze zo zijn uitgedost weet ik niet. Het kan zijn dat ze op verjaarsbezoek zijn bij een van hun grootouders; Opa vierde zijn verjaardag op 31 mei en Oma op 16 augustus.

Arno

Foto #106

Marga en ik hebben twee favoriete plaatsen in de wereld: Puerto de Mogán op Gran Canaria en Stratford-upon-Avon in Engeland.

De eerstgenoemde plaats zien wij binnenkort weer, want wij gaan vanaf volgende week een maand overwinteren op Gran Canaria. Het wordt de 26ste keer dat wij het eiland bezoeken. De eerste keer was in 1986.

Stratford-upon-Avon is natuurlijk het stadje waar William Shakespeare werd geboren en waar hij stierf. Het grootste deel van zijn leven bracht hij echter door in Londen. In Stratford staat het beroemde Royal Shakespeare Theatre waar wij heel wat keren toneelstukken van Shakespeare hebben gezien die daar werden opgevoerd door de Royal Shakespeare Company.

Sinds de Brexit in 2016 zijn wij niet meer in het Verenigd Koninkrijk geweest. Het land is ons tegen gaan staan. Onzes inziens werd de breuk met de Europese Unie vooral veroorzaakt door racisme en vreemdelingenhaat bij de Britse bevolking. Jammer, maar helaas.

In deze aflevering van Staaffoto gaan wij virtueel naar Stratford-upon-Avon. In 1999 bezochten Pa en Ma het stadje tijdens een reis door Engeland. Ik neem niet aan dat zij een voorstelling in het Royal Shakespeare Theatre hebben bijgewoond, maar zij hebben wel het geboortehuis van William Shakespeare gezien. De volgende foto van Pa bij het huis in Henley Street bewijst dat.

In mijn verzameling reisfoto's vond ik een foto waarop ik op vrijwel dezelfde plaats sta als Pa. Deze foto werd genomen in 2004.

Stratford is natuurlijk niet alleen maar Shakespeare, er zijn ook andere leuke en interessante dingen te zien, zoals een Teddy Bear Museum. In 1999 poseerde Ma naast de beer die bij de ingang van het museum staat.

En ja hoor, in 2004 stond Marga daar ook!

Zonder het te beseffen stonden wij in de voetstappen van Theo en Nel. Leuk, die foto's zo naast elkaar.

Arno