Foto #115

Deze keer opnieuw een foto die veel vragen oproept. Het onderschrift luidt "30 oktober 1943"; dat is vandaag exact 80 jaar geleden.

1943, dat betekent oorlogstijd. Wat weten wij van het oorlogsverleden van Pa, die wij hier als 17-jarige met een koffer in de hand achteraan zien lopen? Zijn oudere broer Jan werd gedwongen naar Duitsland te gaan om in het kader van de Arbeitseinsatz ten behoeve van de oorlogsindustrie in een fabriek te werken. Op 18 januari 1944 zou Pa hetzelfde lot moeten ondergaan omdat hij op die dag 18 jaar zou worden. Wellicht had hij de oproep daartoe ten tijde van de foto al gekregen. Hij besloot onder te duiken, eerst bij "boer Stoop" in Schoorl en toen dat te gevaarlijk werd op een boerderij in het West-Friese plaatsje Hem, waar hij tot het einde van de oorlog zou blijven.

Het is een mysterieuze en sfeervolle foto: de tractor in de mist op de achtergrond, waar verder niets te zien is, de naar de horizon lopende modderweg die de nette schoenen van het gezelschap geen goed gedaan zal hebben. Wij zien Pa lopen samen met vijf jonge vrouwen en een belangrijk uitziende man. Allen dragen koffers behalve de man. Zijn zij op weg naar hun onderduikadres? Zo ja, waarom moeten zij onderduiken? Van Pa weten wij het, maar waarom lopen die jonge vrouwen daar? Zijn ze soms Joods? De vrouw achter de man lijkt een Jodenster te dragen, maar de anderen niet. Ze zien er niet bang of verdrietig uit, hun naar de camera gerichte gezichten tonen geen angst of verdriet, integendeel, ze lachen, wellicht van blijdschap omdat ze weten weldra veilig te zijn. Wie neemt de foto? En wie is de man vooraan? Is hij een lid van het verzet die de groep naar hun onderduikadressen moet brengen?

Jammer dat we de antwoorden op al deze vragen nooit meer zullen krijgen.

Arno